Helikopter Ebeveynlik. Nedir? Nasıl görünür? Çocuklar üzerindeki etkileri nelerdir?

Helikopter Ebeveynlik: Aşırı Kontrolcü Ebeveynlik Türü

Ebeveynlik stilleri, her ailede farklılık gösterir. Ancak son yıllarda sıklıkla gündeme gelen ve üzerinde tartışılan bir kavram var: Helikopter Ebeveynlik. Peki, helikopter ebeveynlik nedir? Çocuğun gelişimine etkileri nelerdir ve nasıl önlenebilir?

Helikopter Ebeveynlik Nedir?

Helikopter ebeveynlik, çocukları sürekli izleyen, müdahale eden ve onların hayatındaki her ayrıntıyı kontrol altında tutmaya çalışan bir ebeveynlik tarzıdır. Bu ebeveynler, tıpkı bir helikopter gibi çocuklarının üzerinde "dönüp duran", en küçük sorunlarda bile devreye giren ve çocukların her adımını kontrol etmek isteyen ebeveynler olarak tanımlanır. Çocuğun okul başarısından arkadaşlık ilişkilerine, oyun saatinden günlük rutinine kadar her şeye müdahale ederler.

Helikopter Ebeveynlik Neden Ortaya Çıkar?

Helikopter ebeveynlik, genellikle ebeveynlerin aşırı koruyucu ve kaygılı yaklaşımlarından kaynaklanır. Bu ebeveynler, çocuklarının başarısızlık ya da hayal kırıklığı yaşamalarından korkarlar ve onları her türlü olumsuzluktan korumak isterler. Ayrıca, modern dünyanın hızla değişen ve zorlayıcı yapısı, bazı ebeveynleri çocuklarına daha fazla müdahale etmeye yöneltebilir.

Helikopter ebeveynlik, genellikle şu nedenlerden kaynaklanır:

- Mükemmeliyetçilik: Ebeveynlerin çocuklarının her alanda en iyisini yapmasını istemeleri.

- Kendi Yaşantılarından Kaynaklanan Eksiklikler: Kendi çocukluk dönemlerinde yeterince ilgi görmemiş veya desteklenmemiş ebeveynler, bu boşluğu çocuklarının yaşamlarında aşırı destekle doldurmak isteyebilirler.

- Başarıya Odaklanma: Günümüzde akademik başarıya ve sosyal statüye verilen önemin artması, ebeveynlerin çocuklarının her alanda mükemmel olmaları için baskı yapmasına neden olabilir.

Helikopter Ebeveynliğin Çocuğa Etkileri

Her ebeveyn, çocuklarının en iyi şekilde yetişmesini ister. Ancak, aşırı kontrolcü ve müdahaleci yaklaşımlar, çocukların sağlıklı gelişimini olumsuz etkileyebilir. İşte helikopter ebeveynliğin çocuklar üzerindeki bazı olumsuz etkileri:

1. Özgüven Eksikliği:Helikopter ebeveynler, çocuklarına sürekli rehberlik ettiğinde, çocuklar kendi başlarına karar verme ve sorun çözme becerilerini geliştiremezler. Bu da uzun vadede özgüven eksikliğine yol açabilir.

2. Bağımsızlık Sorunları: Sürekli ebeveynlerinin gözetimi altında olan çocuklar, kendi başlarına hareket etmekte zorlanırlar. Kendi kararlarını almakta isteksiz olabilir ve bağımsızlıklarını kazanmakta güçlük çekerler.

3. Kaygı ve Stres: Aşırı müdahale, çocuklar üzerinde baskı oluşturabilir. Ebeveynlerinin sürekli onları kontrol ettiğini hisseden çocuklar, hata yapmaktan korkabilir ve bu durum kaygıya yol açabilir.

4. Sosyal Becerilerde Zayıflama:Çocukların kendi ilişkilerini yönetmeleri için alan bırakılmadığında, arkadaşlık ilişkilerini geliştirme ve sosyal beceriler kazanma konusunda yetersiz kalabilirler.

Helikopter Ebeveynlikten Kaçınmak İçin Ne Yapılabilir?

Helikopter ebeveynlikten kaçınmak ve çocuğunuzun sağlıklı bir birey olarak yetişmesini desteklemek için şu adımları atabilirsiniz:

1. Çocuğunuza Güvenin: Çocuğunuzun kendi hatalarını yapmasına ve bu hatalardan ders çıkarmasına izin verin. Bu, onun büyüme ve olgunlaşma sürecinde önemli bir adımdır.

2. Müdahale Etmeden Destekleyin: Çocuğunuz zor bir durumla karşılaştığında, hemen müdahale etmek yerine ona rehberlik edin. Sorunlarını kendisinin çözmesi için cesaretlendirin.

3. Sorumluluk Verin: Çocuğunuzun yaşına uygun sorumluluklar almasına izin verin. Bu, onun bağımsızlık ve özgüven kazanmasına yardımcı olacaktır. Sorumluluğun sonucuna odaklanmak yerine süreçteki gayretini gördüğünüzü belli edin.

4. Kendinize Zaman Ayırın: Çocuğunuzun her anını kontrol etmek yerine, kendi ilgi alanlarınıza ve hobilerinize de zaman ayırarak sağlıklı bir denge kurun.

Her ebeveyn, çocukları için en iyisini ister. Ancak, aşırı kontrol ve müdahale, çocukların sağlıklı gelişimini engelleyebilir. Helikopter ebeveynlikten kaçınarak, çocuğunuza kendi yolunu bulması için gereken özgürlüğü ve desteği vermeniz, belirli sınırlar içerisinde çocuğunuza alan açmak onun daha bağımsız, özgüvenli ve mutlu bir birey olmasına katkı sağlayacaktır.

Kaynakça:

Özer, M. (2015). Ebeveyn tutumları ve çocuk gelişimi üzerindeki etkileri. Eğitim Bilimleri Dergisi, 23(2), 178-195.

Sarıtaş, D., & Genç, G. (2016). Helikopter ebeveynlik: Üniversite öğrencilerinin algıları üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 10(2), 54-62.

Acar, H. (2017). Helikopter ebeveynlik ve genç yetişkinlerde bağımsızlık problemleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(12), 90-105.

Gülseren, Ş. (2017, Nisan 5). Helikopter ebeveynlik: Aşırı koruma mı, aşırı müdahale mi? T24 Gazetesi.

Yaman, E., & Gürbüz, M. (2018). Helikopter ebeveynlik ve öğrenci başarıları üzerindeki etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 130-142.

Özgül, M. (2019). Helikopter ebeveynlik ve çocukların özgüven gelişimi üzerindeki etkileri. İstanbul Psikoloji Dergisi, 8(1), 24-33.

Lythcott-Haims, J. (2015). How to raise an adult: Break free of the overparenting trap and prepare your kid for success. Henry Holt and Co.

Segrin, C., Woszidlo, A., Givertz, M., & Montgomery, N. (2013). Parent and child traits associated with overparenting. Journal of Social and Clinical Psychology, 32(6), 569-595.